Wat is naastenliefde?
Het leek me zinvol om eerst informatie te verzamelen over dit onderwerp. Pas wanneer ik voor mezelf een duidelijk beeld heb gevormd over naastenliefde, kan ik hiermee concreet aan de slag gaan. Ik had een paar vragen voor mezelf opgesteld om zo meer duidelijkheid te krijgen:
- Wat is de betekenis van het woord?
- Hoe kijken mensen uit mijn omgeving hier naar? Wat houdt het voor hen in?
- Op welke manieren zien we vormen van naastenliefde terug in onze samenleving?
- Is naastenliefde enkel weggelegd voor een selecte groep of is het enkel die selecte groep die zich er voor wil inzetten?
1. Betekenis
Als we het woord 'naastenliefde' opzoeken in het woordenboek, dan vinden we volgende betekenis:
naas·ten·lief·de (de; v)
1. liefde voor de medemens
We kunnen hier nog concreter op in gaan door ook het woord 'liefde' eens op te zoeken:
lief·de (de; v; meervoud: liefdes, liefden)
1. warme genegenheid: 'tussen die twee was het liefde op het eerste gezicht'
2. oprechte en warme belangstelling; het prijs stellen op: 'liefde voor de kunst'
3. voorwerp van liefde: 'zijn eerste liefde'
Wanneer we het woord 'naastenliefde' dan invullen in een online zoekmachine, krijgen we volgende uitgebreide informatie:
Door sommige mensen wordt dit als een deel van sociale controle gezien, anderen vinden dit juist een mooi bewijs van altruïsme.
Het woord naastenliefde is afgeleid van een vers in de Tenach/Bijbel:
'Je zult jouw naaste liefhebben als jezelf.' (Lev. 19:18)
Belangrijk hierbij is dat iedereen hieronder valt. Zoals in de Gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan te begrijpen is, stelt Jezus de vraag: "Wie behandelde de Samaritaan als zijn naaste?" Het antwoord was dan: "Hij die hem Barmhartigheid betoonde." (Luc. 10:36-37)
Dit betekent dus dat iedereen je naaste is, en het begint bij jezelf, door anderen te behandelen als je naaste, en dus barmhartigheid te betonen voor iedereen.
Naastenliefde wordt door een aantal grote religies, waaronder het christendom, de islam en het boeddhisme, geprezen als een hoog goed. Het komt ook voor bij enkele Chinese wijsgeren uit de 5e eeuw voor Christus en in het hedendaags humanisme.
In de Bijbel en de evangeliën komt de naastenliefde uitdrukkelijk als dubbelgebod voor:
'het eerste van alle geboden is het liefhebben van God en daar onlosmakelijke bijeen horend, van de naaste.'
Veel liefdadigheidsinstellingen zoals het Rode Kruis, Caritas Internationalis en Artsen Zonder Grenzen zijn praktische uitwerkingen van naastenliefde.
Uit bovenstaande informatie ben ik zelf tot een eigen interpretatie gekomen:
Naastenliefde omvat de genegenheid, de belangstelling voor iets of iemand die je nauw aan het hart ligt. Je verantwoordelijk voelen voor anderen en je actief voor hen willen inzetten, zonder rekening te houden met de culturele, levensbeschouwelijke, uiterlijke en maatschappelijke verschillen.
Naastenliefde heeft 2 vormen: je kan het krijgen maar ook (door)geven aan anderen. Deze wisselwerking zorgt voor gevoelens van warmte, vertrouwen, hoop,... bij de betrokken partijen.
2. Omgeving
Als ik aan mensen rondom mij vraag wat zij verstaan onder naastenliefde, krijg ik een heleboel uiteenlopende antwoorden. Ik heb hun antwoorden geformuleerd in een aantal kernwoorden:
liefde
zorg
medemens
aandacht
Rode Kruis
liefdadigheid
kerk
Het viel me vooral op dat de meeste mensen een heel aantal liefdadigheidsorganisaties opsomden. Alsof het vanzelfsprekend is dat er een link bestaat tussen deze twee waarvan men moeilijk los kan komen. Ik bedoel hiermee dat mensen hierdoor niet zo geneigd zijn om het ruimer te zien, om naastenliefde te benaderen vanuit een bredere context.
Wanneer ik met mijn kleuters hier rond ga werken, ga ik toch in mijn achterhoofd moeten houden om me niet te snel te beperken tot enkel liefdadigheidsorganisaties. Ik wil namelijk dat de kinderen ook zelf aan de slag gaan, dat ze zelf in actie schieten en zelf met eigen opvattingen i.p.v. het overnemen van anderen.
3. Samenleving
Wanneer we eens goed rondkijken, in onze buurt, op onze school, thuis,... zien we overal gekende maar ook minder gekende voorbeelden van naastenliefde.
We kunnen ons er niet voor afsluiten, het staat gewoon vlak voor onze neus.
Naastenliefde verspreidt zich via radio, televisie, tijdschriften, kranten,... Het is me echter wel opgevallen dat de 'grote' communicatiemiddelen zich vooral focussen op de 'grote' voorbeelden van naastenliefde. De liveshow op één voor Kom op tegen Kanker, de bloedinzamelactie van het Rode Kruis via de krant, de inzamelactie voor 11.11.11 op de radio,... De 'kleinere' organisaties zoeken dan weer hun toevlucht tot meer lokale middelen.
Als we de krant 'Kerk en leven' eens zouden openslaan, dan zijn we verbaasd van hoeveel naastenliefde er niet is, en dat in onze eigen gemeente!
Ik wil aan de kleuters duidelijk maken dat er verschillende manieren zijn waarop ze kunnen deelnemen aan naastenliefde. Er zijn een heleboel binnen - en buitenlandse liefdadigheidsorganisaties die gedurnde het jaar talrijke acties organiseren waar een hele groep mensen aan kan deelnemen.
Ik wil echter ook graag de aandacht schenken aan enkele meer lokale instellingen, zoals 'Annick For Kenya' (opgericht naar Annick Van Uytsel) of 'Gammol vzw'. Zij zijn iets minder bekend maar hun intentie is net dezelfde als die van de grote organisaties.
4. Vanaf welke leeftijd?
Er staat geen leeftijd op naastenliefde!! Dat maakt het net zo mooi: het is voor iedereen weggelegd. Iedere persoon kan op zijn eigen manier iets betekenen voor iemand anders.
Alleen is het jammer dat het in de praktijk zelden gezien wordt in combinatie met kleuters.
Op veel scholen organiseren ze momenteel koffiepauzes aan de schoolpoort om zo geld te verzamelen voor Broederlijk Delen. Helaas is deze rol meestal weggelegd voor de oudste kinderen, kinderen van het 5de en 6de leerjaar.
Ik ben er echter van overtuigd dat zulke zaken ook perfect haalbaar zijn met een kleuterklas, zeker met de oudste kleuters.
Kleuters zijn echte gevoelswezens en kunnen heel enthousiast opgaan in bepaalde zaken, zolang ze maar voldoende gestimuleerd worden. De rol van de leerkracht is hierbij dus ontzettend belangrijk! Een leerkracht die het goede voorbeeld geeft, die een klas kan warm maken, kan prikkelen, is een belangrijke voorwaarde om van start te gaan met naastenliefde in de kleuterklas. Het vraagt immers meer tijd en inzet van de leerkracht maar het is zeker wel de moeite waard.
Als wij onze kinderen immers van jongs af aan stimuleren om meer voor anderen te doen, om minder egoïstisch te handelen, om zich in te zetten voor anderen,... dan heeft dit zeker ook een invloed op hun persoonlijkheidsvorming. De kinderen die vandaag achter de schoolbanken zitten, zullen zich over een twintigtal jaren in onze samenleving begeven.
Wanneer ze 'naastenliefde' van jongs af aan met de paplepel in de mond krijgen, zal onze samenleving later dan niet meer kans hebben om uit te groeien tot een behulpzame, verdraagdzame en liefdevolle gemeenschap?
Helaas zijn we zo ver (nog) niet maar dat wil niet zeggen dat de eerste beginselen, de basis, al in de kleuterklas kan worden gelegd. Goed begonnen is half gewonnen!
5. Conclusie
4. Vanaf welke leeftijd?
Er staat geen leeftijd op naastenliefde!! Dat maakt het net zo mooi: het is voor iedereen weggelegd. Iedere persoon kan op zijn eigen manier iets betekenen voor iemand anders.
Alleen is het jammer dat het in de praktijk zelden gezien wordt in combinatie met kleuters.
Op veel scholen organiseren ze momenteel koffiepauzes aan de schoolpoort om zo geld te verzamelen voor Broederlijk Delen. Helaas is deze rol meestal weggelegd voor de oudste kinderen, kinderen van het 5de en 6de leerjaar.
Ik ben er echter van overtuigd dat zulke zaken ook perfect haalbaar zijn met een kleuterklas, zeker met de oudste kleuters.
Kleuters zijn echte gevoelswezens en kunnen heel enthousiast opgaan in bepaalde zaken, zolang ze maar voldoende gestimuleerd worden. De rol van de leerkracht is hierbij dus ontzettend belangrijk! Een leerkracht die het goede voorbeeld geeft, die een klas kan warm maken, kan prikkelen, is een belangrijke voorwaarde om van start te gaan met naastenliefde in de kleuterklas. Het vraagt immers meer tijd en inzet van de leerkracht maar het is zeker wel de moeite waard.
Als wij onze kinderen immers van jongs af aan stimuleren om meer voor anderen te doen, om minder egoïstisch te handelen, om zich in te zetten voor anderen,... dan heeft dit zeker ook een invloed op hun persoonlijkheidsvorming. De kinderen die vandaag achter de schoolbanken zitten, zullen zich over een twintigtal jaren in onze samenleving begeven.
Wanneer ze 'naastenliefde' van jongs af aan met de paplepel in de mond krijgen, zal onze samenleving later dan niet meer kans hebben om uit te groeien tot een behulpzame, verdraagdzame en liefdevolle gemeenschap?
Helaas zijn we zo ver (nog) niet maar dat wil niet zeggen dat de eerste beginselen, de basis, al in de kleuterklas kan worden gelegd. Goed begonnen is half gewonnen!
5. Conclusie
Hoe kan ik deze informatie nu echter gebruiken in mijn kleuterklas? Hoe kan ik een brug bouwen tussen liefdadigheid en mijn kleuters? Allereerst heb ik voor mezelf enkele doelen opgesteld die ik graag wil realiseren met mijn kleuters:
1. Het begrip naastenliefde op een boeiende en duidelijke manier overbrengen.
2. Een aantal bekende en minder bekende organisaties voorstellen met hun actiepunten
waaruit de kleuters één organisatie mogen kiezen.
3. Samen oplossingen en middelen zoeken om deze organisatie te helpen.
4. De meest haalbare voorstellen uitwerken en realiseren.
5. Een mooi slotmoment (vb. het geld gaan afgeven of laten ophalen, een
afsluitende activiteit,...)
Als ik stap voor stap te werk ga om mijn doelen te realiseren, gaan de kleuters ook geleidelijk aan meer open staan voor naastenliefde. Het is dan ook belangrijk dat ik mijn kleuters de tijd en ruimte geef om hierin te groeien en niet te veel ineens wil doen omdat het toch een belangstellingspunt is dat 'hevige' of 'gevoelige' reacties kan losmaken bij de kinderen. De kleuters moeten kansen krijgen om al hun ervaringen op te nemen, te kunnen plaatsen en zo dus te verwerken.
6. Bronnen
'Van Dale Basis Woordenboek Nederlands' (1996)
'Kerk en Leven' (jaargang 2013)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten